Quy tắc 18. Bạn phải biết chính mình: sự khác biệt giữa cố gắng hết mình và làm loạn chính mình. Những câu chuyện là những sự trải nghiệm.
Việc biết rõ về bản thân mình là điều vô cùng quan trọng. Đó chính là sự khác biệt giữa cố gắng hết mình chứ không phải làm mình rối lên và mắt kẹt và sau đó là từ bỏ.
Sự khác biệt giữa làm tốt nhất trong khả năng của bạn và cố gắng thêm quá nhiều chi tiết vào bức tranh có thể khiến toàn cục trở nên thiếu tinh tế, vì thế mà việc biết rõ về bản thân mình muốn gì chính là cách để bạn tự cảnh báo mình trước khi làm mọi thứ tệ hơn.
Nếu bạn đã dành nhiều thời gian hơn so với bình thường trên một trang truyện, đó có lẽ là một dấu hiệu cho thấy bạn đã sa lầy vào trong chi tiết (nếu bạn không tìm ra thời gian trung bình của mình thì nhiều hơn một tiếng là một con số tốt để nhận ra bạn đã dành quá nhiều thời gian trên một trang).
Khi điều đó xảy ra, cứ tiếp tục viết đi. Nếu bạn vẫn không thể giải quyết được vấn đề trong khoảng thời gian bình thường, thì có lẽ điều bạn cần nhất lúc này là “đừng nghĩ về vấn đề” đó nữa còn hơn là cứ ngồi hoài mà không ra được cái gì.
Đó cũng là vấn đề chung khi bạn bắt đầu viết đi viết lại những đoạn hội thoại và các đoạn miêu tả cho đến khi “hoàn hảo”, hoặc là “đánh bóng” tác phẩm của mình khi mà bạn vẫn chưa thay đổi những chỗ cần thiết khác trong câu chuyện sau khi phác thảo xong câu chuyện của mình.
Bạn có thể làm những chi tiết đó trở nên “hoàn hảo” hơn khi mà các nhân vật, các nội dung chính và những mắc xích trong câu chuyện đã hoàn chỉnh. Kể cả các đoạn hội thoại và các pha hành động cũng chỉ cần “ý chính” để có thể phát triển đến các ý tưởng cao siêu hơn để câu chuyện trở nên hứng thú và đúng hướng.
Các sắc thái, ẩn ý trong câu chữ có thể được chỉnh sửa sau khi bức tranh tổng thể đã hoàn tất.
Nếu bạn đang “nghĩ” lâu hơn thời gian trung bình, có lẽ bạn đang lo lắng về việc mình đã làm một cái gì đó “sai” với một vài điểm trong câu chuyện mà bạn không chắc chắn. Bạn vẫn cứ tiếp tục viết đi, và bạn có thể chỉnh sửa nó sau đó.
Khi bạn đang bí, hãy nghĩ đến tất cả các phần trước của câu chuyện mà bạn đã viết ra, có khả năng là một cái gì đó sẽ truyền cảm hứng cho bạn để giúp bạn gỡ bí trong lúc này. Nhưng bạn không thể tìm được nó nếu như bạn không thể giải quyết xong các vấn đề hiện tại và các phần sau của câu chuyện.
Câu thần chú của tôi trong những lúc như thế này là “thà sai sớm và thường xuyên còn hơn không làm gì.” Bạn không thể sửa chữa một cái gì đó trong bản chỉnh sửa nếu không có gì để sửa cả.
Và cuối cùng, nếu bạn thấy mình bỏ ra nhiều thời gian cho việc miêu tả thời gian, đặt tên nhân vật, đặc tả phục trang, địa điểm, dòng xe hay súng hay máy tính, hoặc tất cả những thứ chi tiết như vậy – thì rõ ràng là bạn đang hoàn toàn bị kẹt trong mớ suy nghĩ của mình, và bạn cần phải ép bản thân trở lại câu chuyện của mình và cố gắng viết tiếp phần tiếp theo của nó.
Không có loại chi tiết thực sự quan trọng, chúng chỉ là một phần khiến một cốt truyện cứng ngắc trở nên hứng thú hơn.
Phần thứ hai của lời khuyên này xứng đáng trở thành một quy tắc riêng biệt, vì nó là một ý tưởng riêng biệt. Kể cả khi bạn biết chính mình và hiểu sự khác biệt giữa làm việc là làm rối mọi thứ, bạn vẫn có thể gặp rắc tối. Bởi vì cho dù bạn có làm điều đó giỏi như thế nào, hiệu quả như thế nào, cũng có lúc bạn sẽ làm một cái gì đó sai ở một thời điểm cũng sai nốt.
Việc gói gọn tất cả các ý tưởng vào một nửa cái Tweet có thể khiến cho những người kể chuyện ít kinh nghiệm gặp vấn đề khi họ không thực hiểu “câu chuyện” có nghĩa là gì đối với một nhân viên của Pixar. Lời khuyên này đang được viết quá ngắn gọn mà bạn có thể không hiểu hết được tất cả ý của nó, vì thế mà tôi sẽ giải thích rõ hơn để đảm bảo rằng bạn đang sử dụng lời khuyên một cách hiệu quả.
Câu nói này đã phân biệt giữa “câu chuyện” (nghĩa là phát triển nội dung) và “sản xuất” (sử dụng những yếu tố được bao gồm trong quá trình làm nên câu chuyện, ví dụ như mô tả nhân vật, điểm mấu chốt của vấn đề, bối cảnh câu chuyện, v.v…), và những gì thuộc về phần “sản xuất” để tinh chỉnh các chi tiết nội dung như hội thoại, hành động, quang cảnh, những khoảnh khắc và những cảnh quay khác.
“Câu chuyện” ở đây có nghĩa là “sự phát triển câu chuyện” chính là quá trình “thai nghén”, cơ cấu, phác họa (vẽ hoặc viết), và thử nghiệm các ý tưởng. Trong suốt giai đoạn đó, tất cả mọi thứ đều là các sản phẩm thô, và vài chi tiết được thêm vào chỉ để hỗ trợ các ý tưởng chính, và tất cả mọi thứ phụ thuộc vào sự thay đổi bất cứ lúc nào thông qua nguồn cảm hứng hoặc sự phân tích của tác giả.
Vì vậy chúng ta mới có câu nói “câu chuyện là thử nghiệm, không phải để tinh chỉnh” nghĩa là khi bạn đã xây dựng được điều cơ bản, cấu trúc, mục tiêu, và đặc trưng của các nhân vật bạn cần phải tập trung vào bức tranh lớn và thử nghiệm những ý tưởng thô trước để xem chúng sẽ diễn ra như thế nào, chứ không phải quá chú trọng vào các chi tiết và tinh chỉnh các chi tiết đó để đạt đến sự hoàn hảo.
Nhưng một khi câu chuyện bắt đầu đã có nền tảng, thì quá trình sàng lọc lúc đó mới bắt đầu. Các đoạn hội thoại, miêu tả và hành động đều được viết lại và sắp xếp lại, bố trí cảnh quay cũng cần được thiết kế và lựa chọn phục trang cho hợp, v.v….
Cách làm này là một phương pháp lý tưởng cho mọi giai đoạn của mọi loại hình nghệ thuật. Trong sản xuất phim hoặc các lĩnh vực nghệ thuật khác nhau sử dụng các bản phác thảo gốc, kiểm tra và xem xét, quyết định, sau đó điều chỉnh cách tiếp cận để tạo ra của câu chuyện của riêng họ.
Việc bắt vào các chi tiết trong câu chuyện trong quá trình phát triển nó sẽ khiến bạn sa chân vào đầm lầy và thường khiến bạn quá trân trọng những gì bạn đã tinh chỉnh rồi lỡ mất các cơ hội khác. Trong quá trình phát triển câu chuyện, bạn không cần quý trọng điều gì hết, bởi vì bạn sẽ loại bỏ những ý tưởng hay ho nhưng chả liên quan gì đến câu chuyện của bạn không lâu sau đó.
Nhận ra được vấn đề trước khi bạn chú trọng vào chi tiết sẽ giúp bạn dễ hơn khi xem lại bản thảo của mình, không chỉ bởi vì bạn không quá trân quý vào điều gì đó mà bởi vì bạn sẽ bớt đi các đoạn văn dài thượt để kiểm tra cho mỗi lần sửa lại.
Một khi bạn bắt đầu viết lại, đó là lúc bạn cần phải tập trung những gì quan trọng nhất đối với câu chuyện của bạn. Nếu nó không phải là điều quan trọng đối với những câu chuyện, nó chỉ chiếm không gian thôi.
Nhìn chung, mấu chốt của lời khuyên này là: Đầu tiên phải tìm ra cấu trúc và chuyên đề bao quát của câu chuyện của bạn và kiểm tra tất cả chúng để xem cái nào là tốt nhất. Sau đó chỉnh sửa lại nó. Và bạn nên luôn chú tâm vào những gì quan trọng, còn những chi tiết khác chỉ là một mớ lộn xộn.